डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे साहित्य
दी ग्रेट बाबासाहेबांनी 23 ग्रंथ लिहिले .
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे साहित्य खूपच विपूल आणि प्रचंड आहे. त्यांच्या लेखन साहित्यात त्यांनी लिहिलेली ग्रंथ-पुस्तके, प्रबंध, लेख, भाषणे, स्फुटलेख, पत्रे व वर्तमानपत्रे यांचा समावेश होतो. भारतातील कोणत्याही राजकीय नेत्याने केले नाही एवढे प्रचंड लेखन डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी केलेले आहे. पूर्ण झालेले एकूण २२ ग्रंथ आणि पुस्तिका, १० अपूर्ण राहिलेले ग्रंथ, १० निवेदने किंवा साक्षीपुरावे, १० शोधनिबंध, लेख आणि परिक्षणे एवढा अफाट संग्रह डॉ. आंबेडकरांच्या इंग्रजी लेखनाचा आहे. डॉ. आंबेडकरांचे बहुतांश लेखन हे इंग्रजीत, काही मराठीत आणि बाकी इतर भाषेतील आहे. महाराष्ट्र शासनाने बाबासाहेबांच्या भाषण व लेखन असे काही साहित्यील आतापर्यंत एकूण २२ खंड प्रकाशित केले आहे, त्यांच्या संपूर्ण साहित्याला एकूण ४२ खंड देखील अपूरे पडतील असे प्रकाशन समिती सांगतेय. मल्याळम भाषेत बाबासाहेबांच्या साहित्याचे ४० खंडावर प्रकाशीत झाली आहे.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी काव्य, कथा, नाटक इत्यादी प्रकारच्या साहित्याची कोणतीही रचना केली नाही, परंतु त्यांच्या लेखणीतून उच्चकोटीचे विपुल साहित्याचे सृजन झाले आहे. त्यांचे साहित्य मूळात इंग्रजी भाषेतील सखोल अध्ययन व चिंतनानंतर सृजित झाले आहे. बाबासाहेबांचे साहित्य जेवढे त्यांच्या वेळी प्रासंगिक होते, त्यापेक्षाही कैक अधिक वर्तमानात प्रासंगिक आहे. आज बाबासाहेबांचे साहित्य व विचार भारतातच नाही तर संपूर्ण जगामध्ये संशोधनाचा विषय बनले आहे. त्यांच्या बद्दल सतत नवीन माहिती मिळत आहे. लोक त्यांच्या जीवनाशी पूर्णपणे परीचित आहेत, पण सध्या त्यांच्या साहित्याशी आणि विचारांशी कमी परिचीत झाले आहेत.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी लिहिलेले ग्रंथ काही तर त्यांच्या हयातीच प्रकाशित झाले तर काही त्यांच्या परिनिर्वाणानंतर प्रकाशित होऊ शकले, ज्यांचे वर्षानुसार विवरण पुढिलप्रमाणे आहे -
1. कास्ट्स इन इंडिया (१९१७)
2. स्मॉल होल्डिंग इन इंडिया अँड देअर रेमीडिज (१९१८)
3. द प्रॉब्लम ऑफ द रूपी (१९२३)
4. दि इव्हॉलुशन ऑफ द प्रॉव्हिन्शल फाइनॅन्स इन ब्रिटिश इंडिया (१९२४)
5. वेटिंग फॉर अ व्हिझा (१९३५-३६)
6. अनाइअलेइशन ऑफ कास्ट (१९३६)
7. मिस्टर गांधी अँड दी एमॅन्सीपेशन ऑफ दी अनटचेबल्स(१९४५)
8. रानडे, गांधी अँड जिन्ना (१९४३)
9. थॉट्स ऑन पाकिस्तान (१९४५)
10. व्हॉट काँग्रेस अँड गांधी हॅव्ह डन टू दि अनटचेबल्स(१९४५)
11. महाराष्ट्र एज ए लिंग्विस्टिक स्टेट (१९४५)
12. हू वर दि शुद्राज? (१९४६)
13. स्टेट्स अँड माइनॉरिटीज (१९४७)
14. हिस्ट्री ऑफ इंडियन करंसी अँड बँकिंग (१९४७)
15. द अनटचेबल्स: हू वर दे अँड व्हाय दी बिकम अनटचेबल्स (१९४८)
16. थॉट्स ऑन लिंग्विस्टीक स्टेट (१९५५)
17. बुद्ध अँड कार्ल मार्क्स (१९४६)
17. कम्यूनल डेडलाक अँड वे टू सॉल्व इट (१९४५)
18. बुद्ध अँड दी फ्युचर ऑफ हिज रिलीजन (१९५०)
19. फ्युचर ऑफ पार्लियामेन्ट्री डेमोक्रेसी (१९५१)
20. लिंग्विस्टिक स्टेट्स नीड्स फार चेक्स अँड बॅलेन्सेज(१९५३)
21. बुद्धिज्म अँड कम्यूनिज्म (१९५६)
22. द बुद्धा अँड हिज धम्मा (१९५७)
23. हिंदू वुमन: राइजिंग अँड फॉल
